Jakie wnioski dot. SKD można wyciągnąć z uzasadnienia projektu u.k.k.?
Dzisiaj pochylamy się nad uzasadnieniem ustawy o kredycie konsumenckim - VI kadencja, druk sejm. nr 3596.
Na początku warto zauważyć, że uzasadnienia ustaw, zwane także uzasadnieniami projektów ustaw, mają co prawda w polskim systemie prawnym znaczenie pomocnicze, ale jednak pełnią przy tym ważne funkcje:
Wskazują cel i intencje ustawodawcy
Stanowią wskazówkę interpretacyjną przepisów
Zawierają ocenę skutków regulacji (OSR), tj. analizę wpływu ustawy na różne sfery życia społecznego, gospodarczego oraz prywatnego.
Stanowią składową prac parlamentarnych – są podstawa do dyskusji, analiz i ocen podczas obrad i głosowania.
Zarówno dla strony jak i jej pełnomocnika, przed sądem znaczenie mają przede wszystkim trzy pierwsze ww. funkcje, ściśle zresztą ze sobą powiązane. Fragmenty uzasadnień projektów ustaw można wykorzystać, aby wzmocnić swoją argumentacje w procesie.
Zwróćmy uwagę na fragment ww. uzasadnienia.
(Uzasadnienie, VI kadencja, druk sejm. nr 3596 str. 43)
„W art. 45 projektu ustawy [u.k.k.] uregulowano kwestię sankcji kredytu darmowego. Podobne rozwiązanie funkcjonuje już obecnie w art. 15 ustawy z dnia 20 lipca 2001 r. o kredycie konsumenckim. Polega ona na pozbawieniu kredytodawcy prawa do pobierania odsetek i innych opłat określonych w umowie z tytułu udzielonego kredytu, z wyjątkiem opłat związanych z ustanowieniem zabezpieczenia i ubezpieczenia. Istotną zaletą sankcji kredytu darmowego z punktu widzenia ochrony interesów konsumenta jest występowanie sankcji bez względu na stopień naruszenia wymogów informacyjnych. W obecnym stanie prawnym nawet drobne przeoczenie ze strony kredytodawcy powoduje, że konsument może skorzystać z sankcji kredytu darmowego, co z kolei może powodować nadużywanie przez konsumentów prawa do sankcji kredytu darmowego. W związku z powyższym w celu zapewnienia zgodnie z art. 23 dyrektywy, aby sankcje były skuteczne, proporcjonalne i odstraszające zdecydowano, iż sankcja kredytu darmowego będzie miała zastosowanie w przypadku naruszenia przez kredytodawcę przepisów art. 29 ust. 1, art. 30 ust. 1 pkt 1 – 8, 10, 11, 14 – 17 i art. 31 – 33 ustawy [u.k.k.].
W przypadku naruszenia ww. przepisów konsument, po złożeniu kredytodawcy pisemnego oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego, zwraca kredyt bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy w terminie i w sposób ustalony w umowie. Jeżeli kredytodawca w umowie nie określił zasad i terminów spłaty kredytu, konsument obowiązany jest do jego zwrotu w równych ratach, płatnych co miesiąc od dnia zawarcia umowy. W przypadku gdy umowa nie przewiduje terminu spłaty kredytu, konsument zwraca kredyt w terminie określonym w art. 43 projektu ustawy – pięciu lat – w przypadku kredytów konsumenckich do wysokości 80 000 zł – dziesięciu lat – w przypadku kredytów konsumenckich powyżej 80 000 zł [w obecnym brzmieniu ustawy, kwestia ta uregulowana jest w art. 45 ust. 3 u.k.k.]. W toku uzgodnień zdecydowano o wprowadzeniu takiego rozróżnienia w celu zabezpieczenia interesów konsumentów przed obowiązkiem spłaty kredytu w znacznej wysokości, w krótkim terminie.
Zgodnie z art. 45 ust. 4 w przypadku skorzystania z sankcji kredytu darmowego konsument będzie jednak zobowiązany do poniesienia przewidzianych w umowie kosztów ustanowienia zabezpieczenia kredytu. (…). Uprawnienie do skorzystania z sankcji kredytu darmowego przysługuje konsumentowi również po wykonaniu umowy.
W założeniach do projektu ustawy wskazano na informacyjny charakter oświadczenia konsumenta o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego. Przyjęcie, iż oświadczenie konsumenta o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego ma charakter wyłącznie informacyjny, dla kredytodawcy oznacza, iż konsument może skorzystać z sankcji także po wygaśnięciu stosunku zobowiązaniowego. Uprawnienie do spłaty samego kapitału bez odsetek i pozostałych kosztów przysługuje więc konsumentowi ex lege.”
Jakie wnioski możemy wyciągnąć z tego fragmentu?
Uprawnienie do złożenia oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego przysługuje bez względu na stopień naruszenia wymogów informacyjnych:
Naruszenia przez kredytodawców obowiązku informacyjnego tj. naruszenia art. 29 ust. 1, art. 30 ust. 1 pkt 1 – 8, 10, 11, 14 – 17 i art. 31 – 33 u.k.k., rozpatruje się zero-jedynkowo. Kredytodawca nie może się bronić argumentem, że jego naruszenie było znikome – ma to na celu spełnienie celu odstraszającego SKD. Więcej o funkcji odstraszającej SKD mogą Państwo przeczytać [TUTAJ]
Uprawnienie do skorzystania z sankcji kredytu darmowego przysługuje konsumentowi również po wykonaniu umowy:
O wykładni terminu „wykonanie umowy” w sprawach o SKD mogą Państwo przeczytać więcej [TUTAJ]
Uprawnienie do spłaty samego kapitału bez odsetek i pozostałych kosztów przysługuje konsumentowi ex lege:
Czyli z mocy prawa, niezależnie od aprobaty banku.
Wnioski te odzwierciedlają argumentację podnoszoną przez konsumentów w sprawach o SKD, która coraz częściej skutkuje korzystnymi dla nich wyrokami.