Bank nie może kredytować prowizji

W dniu 4 października 2023 roku Sąd Okręgowy w Elblągu (sygn. akt I Ca 277/23) wydał wyrok, który znacząco wpłynie na sposób naliczania odsetek w umowach kredytowych. Sprawa dotyczyła umowy pożyczki gotówkowej zawartej między konsumentem a jednym z polskich banków, gdzie doszło do naruszenia przepisów ustawy o kredycie konsumenckim. Sąd uznał, że bank nieprawidłowo naliczał odsetki nie tylko od kwoty udzielonej pożyczki, ale także od skredytowanej prowizji, co stanowiło naruszenie praw konsumenta.

Podstawa prawna i okoliczności sprawy

Sprawa zaczęła się od pozwu wniesionego przez bank, który domagał się zapłaty zaległych należności wynikających z umowy pożyczki gotówkowej zawartej z pozwaną w 2016 roku. Umowa ta przewidywała naliczanie odsetek od pełnej kwoty pożyczki, w tym również od prowizji, co było sprzeczne z przepisami prawa. Sąd Rejonowy w Iławie częściowo uwzględnił roszczenie banku, jednak pozwana złożyła apelację, podnosząc, że naliczanie odsetek od prowizji jest bezprawne.

Sankcja kredytu darmowego

Kluczowym argumentem pozwanej było skorzystanie z tzw. sankcji kredytu darmowego, przewidzianej w art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim. Zgodnie z tym przepisem, w przypadku naruszenia przez kredytodawcę określonych obowiązków, konsument ma prawo zwrócić kredyt bez odsetek i innych kosztów. Sąd Okręgowy uznał, że bank naruszył przepisy, naliczając odsetki od kwot, które nie zostały faktycznie przekazane pożyczkobiorcy, i przychylił się do zarzutów pozwanej.

Konsekwencje wyroku

Wyrok Sądu Okręgowego w Elblągu oznacza, że bank może żądać jedynie zwrotu kapitału pożyczki bez odsetek od prowizji. Zasądzona kwota została znacznie obniżona, a dodatkowo sąd orzekł o zwrocie części kosztów procesu na rzecz pozwanej. Jest to istotne rozstrzygnięcie, które może wpływać na przyszłe sprawy dotyczące kredytów konsumenckich.

Co to oznacza dla kredytobiorców?

Dla kredytobiorców ten wyrok stanowi ważny sygnał, że mogą bronić swoich praw w przypadku nieuczciwych praktyk banków. Skorzystanie z sankcji kredytu darmowego może skutkować zniesieniem obowiązku zapłaty odsetek oraz innych dodatkowych kosztów. Warto w takich sytuacjach zasięgnąć porady prawnej i rozważyć złożenie stosownego oświadczenia wobec kredytodawcy.

Podsumowanie

Wyrok Sądu Okręgowego w Elblągu z 4 października 2023 roku ma duże znaczenie dla osób posiadających kredyty konsumenckie. Ustanawia on wyraźny sygnał, że nieuczciwe naliczanie odsetek od prowizji jest sprzeczne z prawem i może być skutecznie kwestionowane. Kredytobiorcy powinni być świadomi swoich praw i w razie potrzeby skorzystać z pomocy kancelarii prawnych, aby bronić swoich interesów. Serdecznie zachęcamy do kontaktu z naszą Kancelarią z Gdańska, która specjalizuje się w sprawach sankcji kredytu darmowego.

Poniżej prezentujemy treść uzasadnienia całości wyroku.

Słowa kluczowe: kancelaria prawna Gdańsk, umowa kredytowa, sankcja kredytu darmowego, kredyt konsumencki, sankcja kredytu darmowego Gdańsk.

Sygn. akt I Ca 277/23

UZASADNIENIE

Powód Bank (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. wniósł pozew przeciwko A. K. o zapłatę kwoty 34.410,07 zł wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości czterokrotności stopy lombardowej Narodowego Banku Polskiego w skali roku, nie wyższymi

jednak niż odsetki maksymalne za opóźnienie od kwoty 30.253,68 zł od dnia 24 sierpnia 2022 r. do dnia zapłaty. Wniósł również

o zasądzenie od pozwanej na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu wskazał, że swoje roszczenie wywodzi z zawartej z pozwaną w dniu 16 czerwca 2016 r. umowy pożyczki

gotówkowej nr (...), ewidencjonowanej na rachunku (...), która została wypowiedziana, a całe zobowiązanie stało się wymagalne

z dniem 28 lutego 2022 r. Podał, że na dochodzoną pozwem kwotę składają się kwoty: 30.253,68 zł tytułem należności głównej,

1.082,40 zł tytułem odsetek umownych od należności głównej za okres 30.07.2021 r. – 27.02.2022 r. oraz 3.073,99 zł tytułem

odsetek karnych od należności głównej za okres od 31 sierpnia 2021 r. do 23 sierpnia.2022 r.

Postanowieniem z dnia 9 lutego 2023 r. Sąd Rejonowy w Iławie ustanowił dla nieznanej z miejsca pobytu pozwanej kuratora w

osobie radcy prawnego K. L..

W odpowiedzi na pozew kurator pozwanej wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej

kosztów procesu. Wniósł również o przyznanie mu wynagrodzenia za pełnienie funkcji kuratora dla osoby nieznanej z miejsca pobytu

powiększonego o podatek od towarów i usług. Wyjaśnił, że powódka złożyła oświadczenie, o którym mowa w art. 45 ust. 1 ustawy

z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (t. j. Dz. U. z 2023 r., poz. 1028 ze zm. – dalej u.k.k.). Wskazał, że z treści umowy

pożyczki wynika, że odsetki naliczane były nie tylko od kwoty udostępnionej pożyczkobiorcy, ale również od kosztów kredytu,

tj. prowizji, co jest sprzeczne z prawem i uprawnia konsumenta do skorzystania z tzw. sankcji kredytu darmowego. Podał, też w

trakcie obowiązywania umowy pożyczki doszło do jej modyfikacji, wobec czego zasadne jest zbadanie czy zaszły podstawy do jej

wypowiedzenia, tym bardziej mając na względzie konsekwencje sankcji kredytu darmowego.

Sąd Rejonowy w Iławie wyrokiem z dnia 23 maja 2023 r. zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 7.605,06 zł wraz z odsetkami

umownymi za opóźnienie naliczanymi według zmiennej stopy procentowej w wysokości czterokrotności stopy lombardowej

Narodowego Banku Polskiego w skali roku, nie wyższymi jednak niż odsetki maksymalne za opóźnienie, od kwot: 1.211,99 zł od

dnia 24 sierpnia 2022 r. do dnia zapłaty, 707,26 zł od dnia 31 sierpnia 2022 r. do dnia zapłaty, 707,26 zł od dnia 1 października

2022 r. do dnia zapłaty, 707,26 zł od dnia 1 listopada 2022 r. do dnia zapłaty, 707,26 zł od dnia 1 grudnia 2022 r. do dnia zapłaty,

707,26 zł od dnia 31 grudnia 2022 r. do dnia zapłaty, 707,26 zł od dnia 31 stycznia 2023 r. do dnia zapłaty, 707,26 zł od dnia 1

marca 2023 r. do dnia zapłaty, 707,26 zł od dnia 31 marca 2023 roku do dnia zapłaty, 707,26 zł od dnia 3 maja 2023 r. do dnia

zapłaty (punkt pierwszy), oddalił powództwo w pozostałym zakresie (punkt drugi), przyznał radcy prawnemu K. L. wynagrodzenie

za pełnienie funkcji kuratora ustanowionego dla nieznanej z miejsca pobytu pozwanej A. K. w kwocie 1.771,20 zł, w tym kwotę

331,20 zł tytułem podatku od towarów i usług, które nakazał wypłacić z zaliczki uiszczonej przez powoda (punkt trzeci) i zasądził od

pozwanej na rzecz powoda kwotę 1.518,26 zł tytułem zwrotu części kosztów procesu, wraz z odsetkami od tej kwoty w wysokości

odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia

zapłaty i nakazał zwrócić powodowi niewykorzystaną zaliczkę w kwocie 28,80 zł (punkt piąty).

Powyższe rozstrzygnięcie zapadło po następujących ustaleniach i wnioskach.

A. K. zawarła w dniu 16 czerwca 2016 r. z Bank (...) spółką akcyjną w W. umowę pożyczki gotówkowej nr (...). Całkowita

kwota pożyczki wynosiła 53.500 zł. Kwota do wypłaty wynosiła natomiast 57.245 zł i stanowiła ją kwota pożyczki w wysokości

53.500 zł łącznie z kredytowanym kosztem prowizji i kwota ta stanowiła podstawę do obliczania oprocentowania pożyczki. Okres

spłaty pożyczki wynosił 84 miesiące. Początek spłaty określono na lipiec 2016 r., natomiast data płatności raty przypadała w 28

dniu każdego miesiąca. Nominalne roczne oprocentowanie pożyczki wynosiło 6,990% - stała stopa procentowa. Prowizja wynosiła

3.745 zł, zaś łączna kwota odsetek przy terminowej spłacie – 15.845,87 zł. Całkowity koszt pożyczki określono na 19.590,87 zł,

zaś całkowita kwota do zapłaty wynosiła 73.090,87 zł. Rzeczywista roczna stopa oprocentowania wynosiła 9,52%. Odsetki od

zadłużenia przeterminowanego określono według rocznej stopy procentowej równej czterokrotności stopy lombardowej ustalanej

przez Radę Polityki Pieniężnej. Na dzień zawarcia umowy odsetki te wynosiły 10%.

W dniu 10 maja 2019 r. strony zawarły aneks do umowy pożyczki nr (...), w którym ustalono, że pozostała do zapłaty należność

wynosi 37.592,06 zł, w tym należność główna – 37.519,21 zł oraz odsetki umowne naliczane od należności głównej – 72,85 zł.

Ustalono spłatę w 75 miesięcznych ratach płatnych do 30 dnia każdego miesiąca, w tym 12 rat w wysokości 250 zł, 62 raty w

wysokości 707,26 zł i ostatnia 75 rata wyrównująca zadłużenie płatna do dnia 30 sierpnia 2025 r. pierwsza rata z tytułu umowy od

dnia obowiązywania aneksu płatną była do dnia 30 czerwca 2019 r.

Pismem z dnia 2 listopada 2021 r. powód skierował do pozwanej ostateczne wezwanie do zapłaty w terminie 14 dni roboczych od

dnia doręczenia wezwania zaległości z tytułu pożyczki nr (...). Pouczył również o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację

pożyczki oraz o możliwych działaniach windykacyjnych i prawie do wypowiedzenia umowy w przypadku braku uregulowania

należności. Pismem z dnia 4 stycznia 2022 r. powód wypowiedział umowę pożyczki z zachowaniem 30 – dniowego terminu

wypowiedzenia.

Zgodnie z księgami rachunkowymi powoda zobowiązanie pozwanej wynikające z umowy pożyczki gotówkowej nr (...) z dnia 16

czerwca 2016 r., na dzień 24 sierpnia 2022 r., wynosiło łącznie 34.410,07 zł, w tym: 30.253,68 zł tytułem należności głównej,

1.082,40 zł tytułem odsetek umownych od należności głównej za okres 30 lipiec 2021 r. – 27 luty 2022r. oraz 3.073,99 zł tytułem

odsetek karnych od należności głównej za okres od 31 sierpnia 2021 r. do 23 sierpnia 2022 r. Na poczet zobowiązania wynikającego

z tej umowy pozwana dokonała wpłat w łącznej wysokości 42.468,27 zł.

W dniu 23 marca 2023 r. pozwana złożyła po oświadczenie w trybie art. 45 u.k.k. o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego,

z uwagi na naruszenie art. 30 ust. 1 pkt 6 i 7 u.k.k. i wskazała, że zwraca pożyczkę nr (...) bez odsetek i innych dodatkowych

kosztów. Wyjaśniła, że oświadczenie ma związek z nieprawidłową praktyką banku, który oblicza oprocentowanie nie tylko od kwoty

udzielonej pożyczki, ale od kwoty pożyczki powiększonej o prowizję.

Sąd Rejonowy stwierdził, że powód wywodził swoje roszczenie z faktu zawarcia z A. K. umowy pożyczki oraz aneksu do niej (art.

720 k.c.). Do zawartych pomiędzy pozwaną a powodem umów zastosowanie mają przepisy ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie

konsumenckim. Zgodnie z art. 3 ust. 1 u.k.k. przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie

większej niż 255 550 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej

działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi. Jak stanowi ustęp 2 punkt 1 wskazanego przepisu za umowę

o kredyt konsumencki uważa się w szczególności umowę pożyczki.

Sąd pierwszej instancji dalej wskazał, że pozwana nie kwestionowała faktu zawarcia z powodem umowy pożyczki i aneksu do

niej oraz faktu ich wypowiedzenia. Przyznała przy tym, że spłaciła kwotę 42.468,27 zł na ich poczet. Podniosła zarzut sankcji

kredytu darmowego z uwagi na naruszenie art. 30 ust. 1 pkt 6 i 7 u.k.k., w związku z nieprawidłową praktyką banku, który oblicza

oprocentowanie nie tylko od kwoty udzielonej pożyczki, ale od kwoty pożyczki powiększonej o prowizję. Zgodnie z art. 45 ust. 1

– 2, 5 u.k.k. w przypadku naruszenia przez kredytodawcę art. 29 ust. 1, art. 30 ust. 1 pkt 1-8, 10, 11, 14-17, art. 31-33, art. 33a i

art. 36a-36c konsument, po złożeniu kredytodawcy pisemnego oświadczenia, zwraca kredyt bez odsetek i innych kosztów kredytu

należnych kredytodawcy w terminie i w sposób ustalony w umowie. Jeżeli kredytodawca w umowie nie określił zasad i terminów

spłaty kredytu, konsument zwraca kredyt w równych ratach, płatnych co miesiąc, od dnia zawarcia umowy. Uprawnienie to wygasa

po upływie roku od dnia wykonania umowy.

Pozwana złożyła pisemne oświadczenie powodowi o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego w dniu 23 marca 2023 r. Zdaniem

Sądu Rejonowego nie ulega wątpliwości, że oświadczenie to zostało złożone w terminie. Przez wykonanie umowy trzeba rozumieć

stan, w którym należycie wypełniono wszystkie obowiązki w ramach stosunku kredytu konsumenckiego, w tym powinności

powstające z mocy ustawy, obejmujące także zwrot kosztów, o które na skutek wcześniejszej spłaty zobowiązań kredytobiorcy

uległ obniżeniu całkowity koszt kredytu (art. 49 u.k.k.). Chodzi tu o obowiązki dotyczące świadczenia głównego i świadczeń

ubocznych, po stronie konsumenta oraz kredytodawcy, zrealizowane dobrowolnie lub przymusowo. W typowych przypadkach

umowę o kredyt konsumencki uznaje się za wykonaną w dniu, w którym konsument spłacił ostatnią należność z tytułu tej umowy

na rzecz kredytodawcy.

W ocenie Sądu Rejonowego w dalszej kolejności należało zatem ustalić, czy doszło do naruszenia 30 ust. 1 pkt 6 i 7 u.k.k., w związku

z nieprawidłową zdaniem pozwanej praktyką banku, który oblicza oprocentowanie nie tylko od kwoty udzielonej pożyczki, ale od

kwoty pożyczki powiększonej o prowizję. Zgodnie z art. 5 pkt 10 u.k.k. stopa oprocentowania kredytu jest to stopa oprocentowania

wyrażona jako stałe lub zmienne oprocentowanie stosowane do wypłaconej kwoty na podstawie umowy o kredyt w stosunku

rocznym. Nie ma więc wątpliwości co do tego, że kredytodawca może naliczać odsetki od całkowitej kwoty kredytu. Wyłącznie kwota

kapitału rzeczywiście udostępnionego kredytobiorcy może stanowić podstawę naliczania oprocentowania przez cały okres trwania

umowy kredytu. Odsetki powinny być naliczane od kwoty kapitału, czyli od kwoty rzeczywiście udostępnionych kredytobiorcy

pieniędzy. Postanowienia umowne, nakładające na pozwaną obowiązek zapłaty odsetek od kwot prowizji, to jest kwoty, której

pozwana faktycznie nigdy nie otrzymała do dyspozycji, są sprzeczne z naturą stosunku prawnego jakim jest zobowiązanie do zapłaty

odsetek (art. 353 1 k.c.), co skutkuje ich nieważnością (art. 58 § 1 k.c.). Mogą też zostać uznane za niedozwoloną klauzulę umowną

w świetle art. 385 1 § 1 k.c. Zgodnie z art. 359 § 1 k.c. odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności

prawnej albo z ustawy, orzeczenia sądu lub innego właściwego organu. Odsetki są więc formą wynagrodzenia za korzystanie z

cudzego kapitału. Naliczanie ich związane jest z udostępnieniem kapitału osobie trzeciej, pozostawieniem go do jej dyspozycji oraz

możliwością korzystania z niego przez tę osobę.

Zdaniem Sądu pierwszej instancji postanowienia zawartej przez strony umowy, to jest w zakresie, w jakim przewidują naliczenie

odsetek umownych nie tylko od kwoty faktycznie udostępnianej pozwanej, ale także od kwoty prowizji, są sprzeczne z naturą

odsetek i w związku z tym nieważne. Konsument musi bowiem zapłacić wynagrodzenie w postaci odsetek nie tylko od kapitału

jaki faktycznie otrzymał, ale też od takiego, którego nigdy nie otrzymał do dyspozycji. (...)kredytowania” przez kredytodawcę

prowizji jest o tyle iluzoryczny, że w istocie rzeczy jest matematycznym sposobem na zwiększenie kwoty pożyczki, ponad kwotę

rzeczywiście przekazywaną konsumentowi. O ile prawo nie zakazuje takiej konstrukcji prawnej umowy, o tyle pobieranie odsetek od

skredytowanych kosztów jest sprzeczne z naturą odsetek jako wynagrodzenia za korzystanie z kapitału. Konstrukcja ta prowadziła też

do ominięcia przepisów dotyczących odsetek maksymalnych. Pobieranie odsetek o kwoty stanowiącej sumę kapitału udostępnionego

kredytobiorcy oraz skredytowanych kosztów prowizji Sąd Rejonowy uznał za zachowanie nieuczciwe i niezgodne z prawem.

Sąd wskazał, że z ustalonego w sprawie stanu faktycznego, w szczególności z umowy pożyczki, wynika, że powód naliczał odsetki

nie tylko od całkowitej kwoty pożyczki (53.500 zł), ale też od prowizji (3.745 zł), zatem w sposób sprzeczny z naturą odsetek

jako wynagrodzenia za korzystanie z kapitału. Objęcie przez kredytodawcę oprocentowaniem także dodatkowych kosztów kredytu

skutkowało tym, że pozwana nie została poinformowana we właściwy sposób o rzeczywistej stopie oprocentowania, tzw. (...), w

związku z czym powód wprowadził pozwaną w tym zakresie także w błąd. W świetle przywołanych powyższych zapisów umowy

kredytu przedmiotowa umowa kredytu konsumpcyjnego nie czyniła zadość wymaganiom przewidzianym przepisami art. 30 ust. 1

pkt 7 i pkt 15 u.k.k. Zatem zaistniały podstawy do uznania, że powód obowiązki z nich wynikające naruszył, a w konsekwencji, by

pozwanej przysługiwało uprawnienie do skorzystania z przewidzianej w art. 45 u.k.k. tzw. sankcji kredytu darmowego.

Sąd pierwszej instancji stwierdził, że wykonanie przez pozwaną jako konsumenta uprawnienia określonego w art. 45 ust. 1

u.k.k. spowodowało zmianę treści stosunku kredytu konsumenckiego. Sankcja kredytu darmowego sprowadza się do pozbawienia

kredytodawcy przychodów z tytułu określonego kredytu konsumenckiego, czyli utraty zarobku planowanego w ramach danej

transakcji. Obejmuje zasadniczo wszystkie przychody kredytodawcy związane z kredytem konsumenckim, niezależnie od ich nazwy:

odsetki, opłaty, prowizje, składki, koszty itp. Sankcja kredytu darmowego obejmuje także odsetki i inne koszty, które są pobierane

w ciężar kapitału kredytu.

Zgodnie z art. 45 ust. 1 u.k.k. ustawy po złożeniu kredytodawcy pisemnego oświadczenia, zwraca kredyt bez odsetek i innych kosztów

kredytu należnych kredytodawcy w terminie i w sposób ustalony w umowie. Wykonanie uprawnienia ma zatem skutek wsteczny

(działanie ex tunc) w tym sensie, że sankcja kredytu darmowego obejmuje – z pewnymi wyjątkami – wszelkie odsetki i inne koszty

z tytułu kredytu konsumenckiego, niezależnie od okresu ich naliczania: przed wykonaniem uprawnienia czy po wykonaniu. Złożenie

przez pozwaną oświadczenia o sankcji kredytu darmowego skutkowało tym, że wypowiedzenie umowy pożyczki dokonane przez

powoda nie mogło wywrzeć realnych skutków prawnych w odniesieniu do dalszego wykonania umowy w wyniku skutecznego

i terminie złożenia oświadczenia o sankcji kredytu darmowego. Należy bowiem pamiętać, że oświadczenie o sankcji kredytu

darmowego nie wygasa w przypadku skutecznego wypowiedzenia umowy o kredyt konsumencki – ze skutkami ex nunc. Konsument

zwraca kredyt bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy w terminie i w sposób ustalony w umowie i może

potrącić swoje roszczenie o zwrot uiszczonych odsetek i kosztów z roszczeniem kredytodawcy o spłatę kapitału kredytu ( art. 498

i n. k.c ).

Sąd Rejonowy podkreślił, że odsetki, o których mowa w art. 45 ust. 1 u.k.k. , oznaczają tylko odsetki kapitałowe. Odsetki

za opóźnienie (art. 481 § 1 k.c.) nie są, bowiem objęte sankcją kredytu darmowego. Kredytobiorca nie powinien być bowiem

premiowany w sytuacjach, w których sam narusza postanowienia umowy o kredyt konsumencki, opóźniając się ze spełnieniem

świadczenia pieniężnego. Odsetki za opóźnienie zasadniczo pełnią funkcję zryczałtowanego odszkodowania, ewentualnie funkcję

penalną i nie stanowią wynagrodzenia za korzystanie z kapitału kredytu. Funkcja odsetek za opóźnienie uzasadnia wyłączenie ich

spod działania sankcji kredytu darmowego. Konstatacja ta odnosi się również do przypadków, w których wysokość odsetek za

opóźnienie określono w umowie o kredyt konsumencki. Sankcja kredytu darmowego nie obejmuje takich odsetek. Natomiast sankcja

kredytu darmowego nie powoduje wygaśnięcia obowiązku konsumenta dotyczącego zwrotu kredytodawcy kapitału wykorzystanego

kredytu. Jeżeli w umowie o kredyt prawidłowo ustalono termin i sposób spłaty kredytu, ale uchybienia dotyczą innych elementów

treści tej umowy, to konsument zwraca kredyt w terminie i w sposób ustalony w umowie, tj. zgodnie z pierwotnie ustalonym

harmonogramem spłaty kredytu, lecz bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy (art. 45 ust. 1 u.k.k.).

Sąd pierwszej instancji uznał, że powód jako kredytodawca wskutek skorzystania przez pozwaną z uprawnienia z art. 45 ust. 1

u.k.k. zachował prawo do domagania się zwrotu kwoty kapitału (całkowitej kwoty pożyczki) w wysokości 53.500 zł oraz prawo

do naliczania umownych odsetek za opóźnienie w terminowym uregulowaniu, o których mowa § 3 ust. 8 umowy oraz § 1 ust. 8

aneksu od całkowitej kwoty kredytu.

Zgodnie z art. 316 § 1 k.p.c. po zamknięciu rozprawy Sąd wydaje wyrok, biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili

zamknięcia rozprawy; w szczególności zasądzeniu roszczenia nie stoi na przeszkodzie okoliczność, że stało się ono wymagalne w

toku sprawy. Rozprawa została zamknięta w dniu 23 maja 2023 r. Według stanu na dzień zamknięcia rozprawy wymagalne były

świadczenia pozwanej z umowy pożyczki, zmienionej następnie aneksem, za okres od 28 lipca 2016 r. do 30 kwietnia 2023 r. Zgodnie

z umową główną, która obowiązywała do maja 2019 r. należność płatna była w 84 miesięcznych ratach płatnych do 28 każdego

miesiąca począwszy od lipca 2016 r. Biorąc pod uwagę, że całkowita kwota pożyczki wynosiła 53.500 zł to rata winna wynosić

636,90 zł (53.500 zł : 84). Zatem zgodnie z tymi ustaleniami pozwana winna zapłacić w 2016 r. – 6 rat w kwotach po 636,90 zł

(3.821,40 zł), w 2017 r. – 12 rat w kwotach po 636,90 zł (7.642,80 zł), w 2018 r. – 12 rat w kwotach po 636,90 zł (7.642,80 zł) i

w 2019 r. – 5 rat w kwotach po 636,90 zł (3.184,50 zł). Łącznie do dnia wprowadzenia aneksu 22.291,50 zł.

Następnie zgodnie z aneksem ustalono spłatę w 75 miesięcznych ratach płatnych do 30 dnia każdego miesiąca, w tym 12 rat w

wysokości 250 zł, 62 raty w wysokości 707,26 zł i ostatnia 75 rata wyrównująca zadłużenie płatna do dnia 30 sierpnia 2025 r.

Pierwsza rata z tytułu umowy od dnia obowiązywania aneksu płatna była do dnia 30 czerwca 2019 r. Zatem zgodnie z aneksem od

czerwca 2019 r. do maja 2020 r. należnych było 12 rat po 250 zł, czyli łącznie 3.000 zł. Kolejno od czerwca 2020 r. do grudnia 2021

r. należnych było 19 rat w kwotach po 707,26 zł, to jest 13.437,94 zł.

Łącznie do końca grudnia 2021 r. A. K. winna zapłacić na rzecz powoda kwotę 38.729,44 zł (22.291,50 + 3.000 + 13.437,94),

natomiast zapłaciła 42.468,27 zł, wobec czego istniała nadpłata w kwocie 3.738,83 zł (42.468,27 – 38.729,44). Do dnia wydania

wyroku przez Sąd Rejonowy należnych było jeszcze 16 rat w kwotach po 707,26 zł za cały rok 2022 oraz 4 raty za rok 2023, łącznie

kwota 11.316,16 zł, którą należało pomniejszyć o dokonaną nadpłatę w kwocie 3.738,83 zł, co daje kwotę 7.577,33 zł (11.316,16

– 3.738,83).

Sąd pierwszej instancji wziął pod uwagę, że nadpłata powstała przed końcem 2021 r., to 5 rat z 2022 r. w całości zostało uiszczonych

w terminie (5 x 707,26 zł = 3.536,30 zł), zaś rata szósta płatna do 30 czerwca 2022 r. została uiszczona w terminie częściowo, tj. co

do kwoty 202,53 zł (3.738,83 – 3.536,30), natomiast kwota 504,73 zł pozostawała do zapłaty. Należało przy tym wziąć pod uwagę,

że powód dokonał kapitalizacji umownych odsetek karnych do 23.08.2022 r., a zatem należało skapitalizować te odsetki od kwoty

504,73 zł od dnia 30 czerwca 2022 r. do dnia 23 sierpnia 2022 r., co dało kwotę 17,50 zł. Następnie pozostawała do zapłaty 7 rata w

kwocie 707,26 zł płatna do 30 lipca 2022 r., a skapitalizowane umowne odsetki karne od tej kwoty od dnia 30 lipca 2022 r. do dnia 23

sierpnia 2022 r. wyniosły 10,23 zł. Mając na uwadze powyższe zdaniem Sądu Rejonowego zasadne było zasądzenie kwoty 7.605,06

zł na co złożyła się wskazana powyżej kwota 7.577,33 zł oraz skapitalizowane umowne odsetki karne w kwotach 17,50 zł i 10,23 zł.

O odsetkach Sąd ten orzekł zgodnie z § 3 ust. 8 umowy oraz § 1 ust. 8 aneksu w zw. z art. 481 § 21 k.c. zasądzając je od kwoty

1.211,99 zł, co stanowi sumę części nieuiszczonej szóstej raty za rok 2022 płatnej do 30 czerwca 2022 r. w wysokości 504,73 zł

oraz raty siódmej za rok 2022 płatnej do 30 lipca 2022 r. w wysokości 707,26 zł i z racji tego, że od tych kwot skapitalizowano

odsetki do 23 sierpnia 2022 r., to zasądzono od niej odsetki od 24 sierpnia 2022 r. do dnia zapłaty. Następne kwoty w wysokości

707,26 zł, od których zasądzono odsetki, stanowią raty od ósmej do dwunastej za rok 2022 oraz od pierwszej do czwartej za rok

2023 płatne do dnia 30 każdego miesiąca, przy czym mając na względzie treść art. 115 k.c. w niektórych przypadkach z uwagi na

dzień ustawowo wolny od pracy lub sobotę, termin zapłaty przesuwał się, co spowodowało przesunięcie daty wymagalności.

Z uwagi na to, że pozwana, miała ustanowionego kuratora dla nieznanej z miejsca pobytu, który podjął działania w sprawie zarówno

merytoryczne jak i w zakresie ustalenia jej miejsca zamieszkania, Sąd Rejonowy mając na uwadze jego wniosek oraz art. § 1

ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 marca 2018 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu

wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej w zw. z § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra

Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych przyznał mu wynagrodzenie za

pełnienie funkcji kuratora ustanowionego dla nieznanej z miejsca pobytu pozwanej A. K. w kwocie 1.771,20 zł, w tym kwotę 331,20

zł tytułem podatku od towarów i usług, które nakazał wypłacić z zaliczki uiszczonej przez stronę powodową, [(3.600 x 40) :100 =

1.440 zł, (1.440 x 23) : 100 = 331,20 zł, 1.440 zł + 331,20 zł = 1.771,20 zł].

O kosztach procesu Sąd pierwszej instancji orzekł na podstawie art. 100 zd. 1 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. zgodnie z zasadą

stosunkowego rozdzielenia kosztów. Powód wygrał sprawę w 22 % [(7.605,06 zł x 100) : 34.410,07]. Na koszty procesu poniesione

przez powoda złożyła się kwota w łącznej wysokości 6.901,20 zł, na którą składa się kwota 3.600 zł tytułem wynagrodzenia radcy

prawnego określona zgodnie z § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat

za czynności radców prawnych, kwota 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, opłata od pozwu w kwocie 1.513 zł

ustalona zgodnie z art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t. j. Dz. U. z 2023 r.,

poz. 1144 ze zm. – dalej u.k.s.c.) w zw. z art. 50537 § 2 k.p.c. oraz wykorzystana zaliczka w kwocie 1.771,20 zł przeznaczona na

wynagrodzenie kuratora. Pozwana nie poniosła żadnych kosztów. Pozwana winna ponieść koszty w zakresie swojej przegranej, tj.

22%, co wynosi 1.518,26 zł [(22 x 6.901,20) : 100]. Skoro nie poniosła żadnych kosztów, to winna zwrócić powodowi koszty w tej

właśnie kwocie, od której to kwoty zgodnie z art. 98 § 11 k.p.c. zasądzono odsetki.

Sąd Rejonowy na podstawie art. 84 u.k.s.c. zwrócił powodowi niewykorzystaną zaliczkę w kwocie 28,80 zł (1.800 zł – 1.771,20 zł).

Apelację od powyższego wyroku wniosła pozwana zaskarżając go w części, to jest w punkcie pierwszym i czwartym. Orzeczeniu

temu zarzuciła naruszenie przepisów:

przepisów prawa procesowego, a to:

art. 233 § 2 k.p.c. przez wydanie wyroku uwzględniającego częściowo zgłoszone roszczenie, mimo że powód nie wykonał nałożonego

przez Sąd pierwszej instancji zobowiązania dotyczącego przedłożenia harmonogramu spłaty pożyczki, uwzględniającego zawarty

przez strony w dniu 10 maja 2019 r. aneks, podczas gdy brak wykonania przez niego tego zobowiązania powinien skutkować

ujemnymi dla niego skutkami procesowymi, lecz to zachowanie powoda nie spotkało się z taką reakcją Sąd, który dokonał

samodzielnych ustaleń wysokości raty udzielonej pozwanej pożyczki, pomijając, że wskutek złożonego na podstawie art. 45 ust. 1

u.k.k. oświadczenia pozwana zobowiązana była wyłącznie do zapłaty rat kapitałowych i to w terminach wynikających z umowy, co

miało istotny wpływ na wysokość zasądzonej od pozwanej kwoty,

art. 233 § 2 k.p.c. w zw. z art. 232 k.p.c., przez częściowe uwzględnienie roszczenia, mimo niewykonania przez niego zobowiązania

nałożonego przez Sąd Rejonowy w przedmiocie przedłożenia harmonogramu spłaty pożyczki, uwzględniającego zawarty przez

strony aneks, podczas gdy powód, nie przedkładając tego dokumentu, nie udowodnił wysokości aktualnego na dzień orzekania

zobowiązania pozwanej, które uległo istotnej modyfikacji w związku ze zmianą sytuacji prawnej w toku procesu, będącej

konsekwencją złożonego przez pozwaną oświadczenia w trybie art. 45 ust. 1 u.k.k.

art. 233 § 1 k.p.c. przez błędne przyjęcie przez Sąd pierwszej instancji, że wysokość raty, którą pozwana zobowiązana była uiszczać

na rzecz powoda, przy uwzględnieniu złożonego oświadczenia na podstawie art. 45 ust. 1 u.k.k., wynosiła 707,26 zł, podczas gdy

rata wynosząca 707,26 zł była ratą kapitałowo-odsetkową, zaś oświadczenie złożone przez pozwaną, spowodowało, że powód był

uprawniony do żądania wyłącznie rat kapitałowych, co doprowadziło do zasądzenia od pozwanej na rzecz powoda kwoty obejmującej

raty kapitałowo-odsetkowe, a nie wyłącznie raty kapitałowe, a zatem do zasądzenia kwoty jeszcze niewymagalnej z tytułu spłaty

kapitału,

art. 320 k.p.c. przez nierozłożenie zasądzonej na rzecz powoda kwoty na raty, podczas gdy pozwana znajduje się w trudnej sytuacji

życiowej oraz majątkowej, która uniemożliwia jej jednorazową spłatę zasądzonej kwoty, zważywszy, że przepis ten może być

stosowany przez Sąd z urzędu,

błąd w ustaleniach faktycznych, polegający na przyjęciu, że po złożeniu przez pozwaną oświadczenia z art. 45 ust. 1 u.k.k. wysokość

raty pożyczki wynosi 707,26 zł, podczas gdy pozwana jest zobowiązana do zapłaty powodowi wyłącznie rat kapitałowych, których

wysokość jest niższa niż rat kapitałowo-odsetkowych, ustalonych co do wysokość w aneksie,

naruszenie przepisów prawa materialnego, a to:

art. 45 ust. 1 u.k.k. przez zasądzenia od pozwanej na rzecz powoda kwoty 7.605,06 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie,

podczas gdy złożone przez pozwaną oświadczenie spowodowało, że rata w wysokości 707,26 zł przestała być aktualna, ponieważ

pozwana była zobowiązana do zapłaty wyłącznie rat kapitałowych, zgodnie z przyjętym harmonogramem spłaty pożyczki, a zatem

miesięczna rata powinna wynosić znacznie mniej niż 707,26 zł, zważywszy na ilość rat pozostałych do spłaty przez pozwaną oraz datę

płatności ostatniej raty (30 sierpnia 2025 r.), jak też pozostałą do zwrotu kwotę kapitału (53.500 zł – 43.468,27 zł = 11.031,73 zł),

art. 6 k.c. przez częściowe uwzględnienie roszczenia powoda, mimo że nie udowodnił on wysokości wymagalnej na dzień orzekania

kwoty zobowiązania pozwanej, przy uwzględnieniu złożonego przez nią oświadczenia na podstawie art. 45 ust. 1 u.k.k.

Uwzględniając powyższe zarzuty pozwana wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku przez oddalenie powództwa również co do kwoty

7.605,06 zł wraz z odsetkami umownymi i przez ponowne rozstrzygnięcie o kosztach procesu za pierwszą instancję. Ewentualnie

wniosła o zmianę wyroku przez obniżenie zasądzonej kwoty do 2.908,93 zł i rozłożenie jej na dwanaście miesięcznych rat. Domagała

się także zwrotu kosztów procesu za drugą instancję.

W odpowiedzi na apelacje powód wniósł o jej oddalenie i przyznanie zwrotu kosztów procesu za drugą instancję.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja częściowo była zasadna, co skutkowało zmianą zaskarżonego wyroku.

Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje w większości za własne ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd pierwszej instancji, wobec

czego nie jest konieczne ich ponowne przytoczenie (art. 387 § 21 pkt 1 k.p.c.), akceptuje także w przeważającym zakresie dokonaną

przez ten Sąd ocenę materiału dowodowego, a także podziela wyciągnięte z niego wnioski prawne.

W orzecznictwie od lat powszechnie przyjmuje się, że aby skutecznie zarzucić naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. skarżący powinien

wskazać, jaki konkretnie dowód mający istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy sąd uznał za wiarygodny i mający moc

dowodową albo za niewiarygodny i niemający mocy dowodowej i w czym przy tej ocenie przejawia się naruszenie zasady swobodnej

oceny dowodów (zob. przykładowo wyrok Sądu Apelacyjnego z dnia 22 maja 2023 r., sygn. akt V ACa 1763/22, opubl. LEX

nr 3581420). Jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadził wnioski logicznie poprawne i zgodne z zasadami

doświadczenia życiowego, to taka ocena dowodów nie narusza zasady swobodnej oceny dowodów przewidzianej w art. 233 §

1 k.p.c., choćby dowiedzione zostało, że z tego samego materiału dałoby się wysnuć również logiczne i zgodne z zasadami

doświadczenia życiowego wnioski odmienne. Tylko w przypadku wykazania, że brak jest powiązania, w świetle kryteriów wyżej

wzmiankowanych, przyjętych wniosków z zebranym materiałem dowodowym, możliwe jest skuteczne podważenie oceny dowodów

dokonanej przez sąd; nie jest tu wystarczająca sama polemika naprowadzająca wnioski odmienne, lecz wymagane jest wskazanie, w

czym wyraża się brak logiki lub uchybienie regułom doświadczenia życiowego w przyjęciu wniosków kwestionowanych (por. wyrok

Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 10 maja 2023 r., sygn. akt I AGa 26/22, opubl. LEX nr 3583079).

W rozpoznawanej sprawie kluczowe znaczenie miało skuteczne oświadczenie złożone przez pozwaną w trybie art. 45 ust. 1 u.k.k.

Skutkowało ono tzw. sankcją kredytu darmowego, która wyraża się w tym, że kredytobiorczyni była zobowiązana zwrócić jedynie

kwotę kapitału, bez prowizji i bez odsetek umownych. Istotne w sprawie było więc ustalenie w jakiej wysokości i w jakim terminie

ma nastąpić zwrot kwoty kapitału.

Zasadny okazał się zarzut pozwanej, że Sąd Rejonowy wadliwie ustalił wysokość raty w kwocie 707,26 zł, gdyż była to rata

kapitałowo-odsetkowa. Pozwana powinna była zwrócić powodowi kwotę 53.500 zł. Ustalić należy w jakiej wysokości powinna była

płacić raty do dnia zawarcia aneksu i po tej dacie. Zgodnie z umową (§ 2 ust. 7) okres spłaty wynosił 84 miesiące, co oznacza że rata

miesięczna wynosić powinna 636,90 zł (53.500 zł : 84). Uwzględniając, że początkiem okresu spłaty był 28 lipiec 2016 r., to do

dnia 8 maja 2019 r. (ostatni dzień obowiązywania umowy w brzmieniu sprzed zawarcia aneksu) powinna była spłacić: 6 rat w 2016

r. – 3.821,40 zł, 12 rat w 2017 i 2018 r. – po 7.624,80 zł za każdy rok i 4 raty w 2019 r. – 2.567,60 zł, czyli łącznie 21.654,60 zł. Do

dnia 8 maja 2019 r. zapłaciła natomiast 29.409,10 zł. Oznacza to, że na dzień zawarcia aneksu była nadpłata w kwocie 7.754,50 zł.

Skoro kredyt był darmowy to strony nie mogły w aneksie postanowić, że do spłaty pozostała kwota 37.592,06 zł, gdyż przy jej

wyliczeniu dotychczasowe świadczenia spełniane przez pozwaną zaliczano jako raty kapitałowo-odsetkowe. Tym samym przyjąć

należało, że od dnia sporządzenia aneksu do zapłaty pozostała kwota 24.090,90 zł (53.500 zł – 29.409,10 zł). W tym miejscu odnieść

należy się do zarzutu naruszenia art. 233 § 2 k.p.c. w zw. z art. 232 k.p.c. Sąd pierwszej instancji nie naruszył tych przepisów przez

to, że nie oddalił powództwa ze względu na nieprzedłożenie przez powoda harmonogramu spłaty kredytu uwzględniającego aneks.

Zgodnie bowiem z art. 45 ust. 2 u.k.k. jeżeli kredytodawca w umowie nie określił zasad i terminów spłaty kredytu, konsument zwraca

kredyt w równych ratach, płatnych co miesiąc, od dnia zawarcia umowy. W umowie natomiast wskazano w jaki sposób mają być

spłacane raty – co miesiąc do 30 sierpnia 2025 r. Rat miało być 75, czyli miesięczna rata kapitałowa (29.409,10 zł : 75) powinna

wynosić 321,21 zł (74 raty) i ostatnia rata wyrównująca 321,36 zł. Od dnia zawarcia aneksu pozwana zapłaciła 13.059,17 zł. Do

dnia wyrokowania przez Sąd drugiej instancji powinna była zapłacić 16.702,92 zł.

Z tych względów wyrok Sądu pierwszej instancji zmieniono na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. i zasądzono w miejsce kwoty 7.605,06

zł kwotę 3.643,75 zł (16.702,92 zł – 13.059,17 zł) wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości czterokrotności stopy

lombardowej Narodowego Banku Polskiego, nie wyższymi niż odsetki maksymalne, uwzględniając dokonywane przez pozwaną

spłaty (k. 18-22), oddalając powództwo w pozostałym zakresie. Zmiana wyroku spowodowała konieczność zmiany rozstrzygnięcia o

kosztach procesu za pierwszą instancję. Tym samym zmieniono wyrok Sądu Rejonowego w punkcie IV. i zasądzoną kwotę obniżono

do 830,90 zł, ponieważ powód wygrał sprawę w 12,04% (6.901,20 zł x 12,04%).

W pozostałym zakresie apelację oddalono jako niezasadną na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie zasady odpowiedzialności za wynik procesu – art. 98 § 1, 11 i 3 k.p.c.

w zw. z art. 99 k.p.c. w zw. w zw. z art. 100 zd. 1 k.p.c. w z art. 391 § 1 zd. 1 k.p.c. stosunkowo je rozdzielając. Pozwana wygrała

postępowanie przed Sądem drugiej instancji w 47,91% i poniosła koszty w wysokości 1.367 zł, na które składało się wynagrodzenie

pełnomocnika – radcy prawnego w kwocie 1.350 zł ustalone na podstawie § 2 pkt 4 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra

Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t. j. Dz. U. z 2018 r., poz. 265 z późn.

zm.) w wysokości 75% stawki minimalnej, ponieważ w pierwszej instancji pozwana nie była reprezentowana przez pełnomocnika

i 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Powód poniósł koszty w wysokości 900 zł na podstawie § 2 pkt 4 w zw. z §

10 ust. 1 pkt 1 powyższego rozporządzenia. Pozwanej należał się zwrot 654,93 zł, a powodowi 468,81 zł, wobec czego zasądzono

od powoda na rzecz pozwanej różnicę między tymi kwotami wynoszącą 186,12 zł.

Ze względu na to, że pozwana została zwolniona od opłaty od apelacji, na podstawie art. 113 ust. 1 u.k.s.c. w zw. z art. 98 § 1, 11

i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. w zw. z art. 100 zd. 1 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 zd. 1 k.p.c. nieuiszczoną część tej opłaty (500 zł x

47,91%) nakazano ściągnąć od powoda na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Elblągu.

Odnosząc się do wniosku pozwanej o rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty wskazać należy, że w sprawie nie zachodziły

przesłanki do jego uwzględnienia. Zgodnie z treścią art. 320 k.p.c. w szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może w wyroku

rozłożyć na raty zasądzone świadczenie. Podstawą zastosowania przepisu jest wyłącznie uznanie sądu, że zachodzą szczególnie

uzasadnione wypadki. Okoliczności pozwalające na zakwalifikowanie określonego wypadku jako szczególnie uzasadnionego mogą

wynikać głównie ze stanu majątkowego stron, ich sytuacji rodzinnej lub zdrowotnej oraz z doraźnych – stwierdzonych przez sąd –

trudności ze spełnieniem świadczenia w terminie wynikającym z treści roszczenia. Chodzi zwłaszcza o wypadki, w których spełnienie

zasądzonego świadczenia byłoby dla pozwanego niemożliwe do wykonania albo bardzo utrudnione lub narażałoby jego bądź jego

bliskich na niepowetowane szkody. Trudności w spełnieniu świadczenia mogą być subiektywne, wynikające z indywidualnych cech

i zachowań stron, a także obiektywne, spowodowane np. zjawiskami przyrodniczymi, sytuacją gospodarczą lub innymi czynnikami

samoistnymi, niezależnymi od stron. Należy jednak wykluczyć trudności spowodowane przez dłużnika i przez niego „zawinione”,

szczególnie w celu odwleczenia spełnienia świadczenia.

Regulacja umiejscowiona w art. 320 k.p.c., aczkolwiek zawarta w przepisach procesowych, stanowiąc podstawę tzw. moratorium

sędziowskiego, jest w istocie przepisem materialnoprawnym, pozwalającym sądowi na modyfikację sposobu i terminu spełnienia

świadczenia. Do jej zastosowania może jednak dojść tylko wyjątkowo, w szczególnie uzasadnionych wypadkach. Nie każda ciążka

sytuacja dłużnika za tym przemawia. Przepis ten pozwala sądowi na ingerencję w regulacje materialnoprawne kiedy za tym

przemawiają, usprawiedliwione okolicznościami faktycznymi, interesy obu stron sporu. Ma on na celu z jednej strony wymuszenie na

zobowiązanym dobrowolnego spełnienia świadczenia, ale z drugiej uczynienie tego możliwym, z uwagi na istniejące po jego stronie

okoliczności faktyczne, z reguły odnoszące się do jego aktualnych możliwości finansowych. Owa wyjątkowość, określona przez

ustawodawcę jako „szczególnie uzasadniony przypadek” nie oznacza jednak nadzwyczajności danej sytuacji. Każe sądowi mieć na

względzie sytuacje w których spełnienie świadczenia napotyka na trudności obiektywne. Należy szczególnie mieć na uwadze sytuacje,

gdy są one lub mogą być znane uprawnionemu do świadczenia już na etapie kontraktowania. W sytuacji, w której dłużnik nie jest

w stanie niezwłocznie spłacić należności, istnieje perspektywa jej realnej spłaty, a zasady współżycia społecznego lub szczególna

sytuacja dłużnika przemawiają przeciwko natychmiastowemu postawieniu w stan wymagalności całego zadłużenia, zasadnym jest

udzieleniem mu częściowej prolongaty. Otóż rzadko kiedy niewypłacalność dłużnika, a w konsekwencji jego upadłość leży w interesie

samego wierzyciela. Niejednokrotnie w takiej sytuacji nie odzyskuje bowiem całej należności. Czasem nie odzyskuje wręcz niczego.

Dlatego rolą sądu przy korzystaniu z tego instrumentu jest konieczność ważenia wszystkich racji i interesów (por. wyrok Sądu

Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 23 marca 2018 r., (...), publ. Lex nr 2558933).

Uwzględniając sytuację finansową pozwanej, to jest miesięczne dochody w kwocie 4.300 zł, i wydatki przewyższające tę kwotę

wynikające ze znacznego zadłużenia, a z drugiej strony wysokość zobowiązania wobec powoda, w ocenie Sądu pozwana nie jest w

stanie płacić rat w wysokości, która uwzględniałaby zasługujący na ochronę interes powoda. Z tego względu wniosek o rozłożenie

zasądzonego świadczenia na raty nie został uwzględniony.

Sygn. akt I Ca 277/23 E., dnia 9 listopada 2023 r.

ZARZĄDZENIE

odnotować,

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi pozwanej przez PI,

z wpływem lub 14 dni od doręczenia/zwrotu w PI.